Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO), Afrika kıtasında görülen ve maymun çiçeği olarak da bilinen mpox virüsü nedeniyle küresel halk sağlığı acil durumu ilan etmesi ardından, Avrupa ve Asya’da da yeni varyantla ilgili vakalar bildirildi.
Başta Kongo Demokratik Cumhuriyeti olmak üzere Afrika’da virüsün daha bulaşıcı olan yeni varyantı Clade I hızla yayılınca WHO Ağustos ayında küresel halk sağlığı acil durumu ilan etmişti.
Afrika kıtası dışında İsveç, Tayland, Pakistan ve Hindistan’da da virüsün yeni varyantının tespit edildiği vakalar bildirildi.
WHO, maymun çiçeği vakalarının artmasını bekliyor.
Türk Sağlık Bakanlığı ise Türkiye’de hastalıkla bağlantılı herhangi bir vakanın görülmediğini ve ek önleme gerek duyulmadığını açıkladı.
Çin, önümüzdeki altı ay boyunca mpox vakalarının görüldüğü bölgelerden ülkeye gelen insanları ve malları takip edecek adımlar atacağını açıkladı.
Buna göre, salgın yaşanan bölgelerden ülkeye gelen yolcuların semptom gösteren kişilerle temas edip etmediklerini ve kendilerinde semptom olup olmadığını beyan etmeleri gerekecek, bu bölgelerden gelen araçlar, konteynerler ve mallar ise dezenfekte edilecek.
Mpox virüsü Afrika’da hızla yayılıyor.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde başlayan ve hızla en az 15 ülkeye daha yayılan bulaşıcı hastalık sonucu en az 537 kişi hayatını kaybetti.
Şu anda görülen salgının, virüsün yeni bir varyantıyla ilişkilendirildiği için öncekilerden daha endişe verici olduğu söyleniyor.
Uzmanlar bunun şimdiye kadar gördükleri en tehlikeli varyant olduğu uyarısını yapıyor, yayılma hızı ile yüksek ölüm oranından endişe ediyor.
Küresel halk sağlığı acil durumu, 196 ülke için yasal olarak bağlayıcı olan Uluslararası Sağlık Mevzuatı kapsamındaki en yüksek alarm seviyesi.
WHO Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus, Afrika kıtasında ve ötesinde daha fazla yayılma ihtimalinin “çok endişe verici” olduğunu söyledi.
Ghebreyesus, “Bu salgını durdurmak ve hayatları kurtarmak için koordineli bir uluslararası müdahale şart” dedi.
Maymun çiçeği virüsü nedir, nasıl bulaşır, hastalığın tedavisi var mı?
Maymun çiçeği virüsüne karşı Türkiye’de hangi önlemler alınmalı?
Türkiye’de ise Sağlık Bakanlığı tarafından Perşembe günü yapılan açıklamada, “Özellikle Afrika kıtasında görülen M çiçeği (mpox) hastalığı vakasına Türkiye’de rastlanmamıştır, henüz herhangi bir kısıtlama veya ek tedbir ihtiyacı yoktur” denildi.
Bakanlığın X hesabından yapılan açıklamada, gerekli çalışmaların yürütüldüğü, bilim kurulu ve sağlık altyapısıyla sürecin “hassasiyetle” takip edildiği belirtildi.
2024’ün başından bu yana Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde 14.000’den fazla mpox vakası kaydedildi.
Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (Africa CDC) de son durumla ilgili yaptığı açıklamada halk sağlığı açısından acil durum ilan etmişti.
Acil durum kararının hükümetlerin müdahalelerini koordine etmelerine yardımcı olacağı ve etkilenen bölgelere tıbbi malzeme ve yardım akışının hızlandırılmasını sağlayabileceği belirtiliyor.
Virüs ne kadar yaygın ve hangi ülkelerde görülüyor?
Mpox hastalığına monkeypox (maymun çiçeği) virüsü neden oluyor. Maymun çiçeği virüsü, çiçek hastalığı ile aynı grupta bulunuyor ama onun kadar tehlikeli değil.
Virüs başlangıçta sadece hayvanlardan insanlara bulaşıyordu ama artık insandan insana da bulaşabiliyor.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti gibi ülkelerdeki tropikal yağmur ormanlarında bulunan ücra köylerde daha yaygın bir şekilde görülüyor.
Bu bölgelerde her yıl binlerce vaka ve yüzlerce ölüm gerçekleşiyor. Virüsten en çok 15 yaş altı çocuklar etkileniyor.
Virüsün şu anda iki farklı türü var.
“Clade 1” Orta Afrika’da endemik bir tür. “Clade 1b” ise mevcut salgında görülen yeni ve daha şiddetli olan virüs türü.
Africa CDC, 2024 yılının başından Temmuz ayının sonuna kadar 14 bin 500’den fazla mpox enfeksiyonu ve 450’den fazla mpox ölümünün gerçekleştiğini açıkladı.
Bu, 2023’ün aynı dönemine kıyasla enfeksiyonlarda %160, ölümlerde ise %19’luk bir artış anlamına geliyor.
Maymun çiçeği (mpox) vakalarının %96’sı Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde görülürken, hastalık normalde endemik olmadığı Burundi, Kenya, Ruanda ve Uganda gibi birçok komşu ülkeye de yayıldı.
Batı Afrika’da görülen “Clade II” adlı daha hafif bir mpox türü, 2022 yılında küresel bir salgına yol açmıştı.
Virüs, normalde görülmediği Avrupa ve Asya bölgeleri dahil, Türkiye’nin de içinde olduğu yaklaşık 100 ülkeye yayılmıştı. Salgın bu dönemde savunmasız grupların aşılanmasıyla kontrol altına alındı.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde mpox aşılarına ve tedavilerine yeterli erişim yok ve sağlık yetkilileri hastalığın yayılmasından endişe ediyor.
